Sokağa Çıkma Kısıtlaması (01.05.2020 – 03.05.2020)

İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan 28.04.2020 tarihli Sokağa Çıkma Kısıtlaması Genelgesi ile 30 Nisan’dan başlamak üzere 3 gün süre ile 30 Büyükşehir ve Zonguldak ili sınırları içerisinde sokağa çıkma kısıtlaması getirilmiştir. Bu yazı, söz konusu Genelgenin uygulanması hakkında bilgilendirmek için hazırlanmıştır.

• Sokağa çıkma kısıtlaması ne zaman uygulanacaktır?

30.04.2020 tarihi saat 24.00 ile 03.05.2020 tarihi saat 24.00 arasında sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacaktır. Genelgenin isminden de anlaşılacağı üzere sokağa çıkma yasağı değil sokağa çıkma kısıtlaması getirilmektedir.

01.05.2020 Cuma günü 09.00-14.00 saatleri arasında marketler, bakkallar ve manavlar açık olabilecektirler.

01.05.2020 Cuma günü saat 06.00- 09.00 saatleri arasında marketler ve bakkallar, 03.05.2020 Pazar günü saat 18.00’den sonra geçerli olmak üzere ise tedarik zincirinin aksamaması amacıyla; marketler ve sebze- meyve hallerinde mal, malzeme ve ürünlerin nakli, depolanması, mal kabulü ve satışa hazırlanması aşamasında görevli olanlar satış yapmamak koşulu ile faaliyet gösterebilecektir.

• Sokağa çıkma kısıtlamasının hangi illerde uygulanacaktır?

Büyükşehir statüsündeki 30 ilimiz (Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon, Van) ile Zonguldak ili sınırları içinde bulunan tüm vatandaşların sokağa çıkmaları yasaklanmaktadır.

• Sokağa çıkma kısıtlaması kapsamında hangi işyeri, işletme ve kurumlar açık olabilecektir?

Sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu 01.05.2020 Cuma günü marketler, bakkallar ve manavlar 09.00-14.00 saatleri arasında satış yapabileceklerdir. 65 yaş ve üzeri ile 20 yaş ve altında bulunan vatandaşlar hariç olmak üzere ve araç kullanmamak şartıyla tüm vatandaşlar ikametlerine en yakın market, bakkal ve manava gidip gelebileceklerdir. Aynı gün aynı saatler arasında marketler, bakkallar ve manavlar evlere/adrese servis şeklinde de satış yapabileceklerdir.

Engelli olan vatandaşları; 01.05.2020 Cuma günü 09.00-14.00 saatleri arasında, araçları ile market, bakkal ve manava gidebilmesi mümkündür.

Ekmek üretiminin yapıldığı fırın veya unlu mamul ruhsatlı işyerleri ile tatlı üretimi/satışı yapan işletmeler sokağa çıkma kısıtlamasının uygulandığı süre boyunca açık olabilecektir. Fakat bu işletmeler sadece ekmek, unlu mamul ve tatlı satışı yapılabilecektir.

Lokanta ve restoran tarzı işyerleri sokağa çıkma kısıtlamasının uygulandığı süre boyunca sadece evlere paket servis sunmak ile sınırlı olmak üzere açık olabilecektir.

01.05.2020 Cuma günü vatandaşların dışarı çıkamadığı saatler ile 02.05.2020 Cumartesi ve 03.05.2020 Pazar günleri tatlı satış amaçlı işyerleri sadece evlere/adrese servis şeklinde satış yapabileceklerdir.

İlaç, tıbbi cihaz, tıbbi maske ve dezenfektan üretimi, nakliyesi ve satışına ilişkin faaliyetleri yürüten işyerleri açık olabilecektir.

Kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, eczaneler, veteriner klinikleri ve hayvan hastaneleri açık olabilecektir.

Zorunlu kamu hizmetlerinin sürdürülmesi için gerekli kamu kurum ve kuruluşları ile işletmeler açık olabilecektir. Genelgede bu işletmelere örnek olarak; Havalimanları, limanlar, sınır kapıları, gümrükler, karayolları, huzurevleri, yaşlı bakım evleri, rehabilitasyon merkezleri, Acil Çağrı Merkezleri, AFAD Birimleri, Vefa Sosyal Destek Birimleri, Göç İdaresi ve PTT sayılmıştır.

Valilikler/Kaymakamlıklar tarafından yerleşim merkezleri için her 50.000 nüfusa bir adet ve il sınırları içinden geçen şehirler arası karayolu ve varsa otoyol üzerinde her 50 km için bir adet olmak üzere belirlenecek sayıda akaryakıt istasyonları ve lastik tamircileri açık olacaktır. Her 50km içerisinde birden fazla akaryakıt istasyonu veya lastikçi bulunuyor ise açık olacak akaryakıt istasyonları ile lastik tamircilerinin hangisinin açık kalacağı kura yöntemi ile belirlenecektir.

Doğalgaz, elektrik, petrol sektöründe stratejik olarak faaliyet yürüten büyük tesis ve işletmeler açık olacaktır. Genelgede bu işletmelere örnek olarak Rafineri ve petrokimya tesisleri ile termik ve doğalgaz çevrim santralleri sayılmıştır.
İçme suyu dolum tesisleri ile içme suyu, gazete ve mutfak tüpü dağıtım şirketleri açık olabilecektir.

Hayvan barınakları, hayvan çiftlikleri ve hayvan bakım merkezleri açık olabilecektir.

Sağlık hizmetlerinin kapasitesini arttırmaya yönelik acil inşaat, donanım gibi faaliyetleri yürüten işletme ve firmalar açık olabilecektir.

Bulunduğu yerin İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurulu tarafından izin verilmesi şartı ile makarna, un ve unlu mamüller, süt, et, balık üretimi gibi temel gıda maddelerinin üretiminin yapıldığı tesisler ve kâğıt, kolonya üretimi başta olmak üzere hijyen malzemeleri ile bu malzemelerin üretimi için ihtiyaç duyulacak hammaddelerin üretiminin yapıldığı tesisler açık olabilecektir.

İhracat, ithalat, transit geçişler dahil olmak üzere yurt içi ve yurt dışı taşımacılık ve lojistiğini yapan firmalar açık olabilecektir.

Oteller ve konaklama yerleri açık olabilecektir.

Gıda, temizlik ve ilaç gibi sektörlere ambalaj sağlayan üretim tesisleri açık olabilecektir.

Çalışmanın sadece inşaat alanı veya maden sahası ile sınırlı olması kaydı ile, çalışanları inşaat alanında/maden alanında bulunan şantiyelerinde konaklayarak yapımı devam eden büyük inşaatlar ile maden sahaları açık olabilecektir. Bu istisnadan yararlanılabilmesi için inşaat veya maden sahası ile konaklama yerinin aynı şantiye alanı içinde bulunması gerekmektedir. Başka bir yerden çalışanların gelmesine veya şantiyede kalanların başka bir yere gitmelerine izin verilmeyeceği genelgede açıkça belirtilmiştir.

Gazete, radyo ve televizyon kuruluşları ile gazete basım matbaaları açık olabilecektir.

Daha önceden sözleşmeye veya taahhüde bağlanmış ve belirlenen süre içerisinde yetiştirilmesi gereken ihracata konu; mal, malzeme, ürün, araç-gereç üreten iş yerleri ve tesisler mevcut zorunluluklarını ispatlamaları ve anılan şartlara uymaları koşulu ile açık olabilecektirler.

Zirai amaçlı akaryakıt satışı yapan tarım kredi kooperatifleri ile valilik/kaymakamlık tarafından ihtiyaca göre kura ile belirlenecek olan; zirai ilaç, tohum, fide ve gübre gibi tarımsal üretime ilişkin satış yapan işletmeler açık olabilecektir.

Sebze-meyve halleri sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu 01.05.2020 Cuma günü açık olabilecektir.

• Sokağa çıkma kısıtlamasının istisnaları kapsamında olan kişiler kimlerdir?

Yukarıda sokağa çıkma kısıtlaması kapsamında açık olabileceğini belirttiğimiz işyeri, işletme ve kurumlarda çalışan tüm yönetici, görevli veya çalışanlar istisna dahilindedir.

Özel güvenlik görevlileri de dahil olmak üzere kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasında görevli olanlar kişiler istisna dahilindedir.

Acil çağrı merkezleri, AFAD, Kızılay ve Vefa Sosyal Destek Birimlerinde görev alan kişiler istisna dahilindedir.

Cenaze defin işlemlerinde görevli olan kimseler ile birinci derece yakınlarının cenazelerine katılacak olan kimseler istisna dahilindedir.

Elektrik, su, doğalgaz, telekomünikasyon gibi kesintiye uğramaması gereken iletim ve altyapı sistemlerinin sürdürülmesi ve arızalarının giderilmesinde görevli olan kişiler istisna dahilindedir.

Kargo şirketleri dahil olmak üzere ürün veya malzemelerin nakliyesinde ya da lojistiğinde, yurt içi ve yurt dışı taşımacılık, depolama ve ilgili faaliyetler kapsamında görevli olanlar istisna dahilindedir.

Yaşlı bakımevi, huzurevi, rehabilitasyon merkezleri, çocuk evleri vb. sosyal koruma/bakım merkezleri çalışanları istisna dahilindedir.

Otizm, ağır mental retardasyon, down sendromu gibi “özel gereksinimi” olanlar ile bunların veli/vasi veya refakatçileri istisna dahilindedir.

Demir-çelik, cam, ferrokrom vb. sektörlerde faaliyet yürüten işyerlerinin yüksek dereceli maden/cevher eritme fırınları ile soğuk hava depoları gibi zorunlu olarak çalıştırılması gereken bölümlerinde görevli olanlar istisna dahilindedir.

Bankalar başta olmak üzere yurt çapında yaygın hizmet ağı olan kurum, kuruluş ve işletmelerin bilgi işlem merkezlerinin çalışanları istisna dahilindedir.

Bozulma riski bulunan bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretimi, işlenmesi, pazarlanması ve nakliyesinde çalışanlar istisna dahilindedir.

Küçükbaş-büyükbaş hayvanları otlatanlar ve arıcılık faaliyetini yürüten kimseler istisna dahilindedir.

İkametinin önü ile sınırlı olmak kaydıyla, evcil hayvanlarının zorunlu ihtiyacını karşılamak üzere dışarı çıkaran kimseler ile sokak hayvanlarını besleyecek olan kimseler istisna dahilindedir.

Veteriner hekimler istisna dahilindedir.

Ekmek dağıtımında görevli olanlar kimseler istisna dahilindedir.

Kızılay’a yapılacak kan ve plazma bağışları dahil olmak üzere zorunlu sağlık randevusu olanlar istisna dahilindedir.

Yurt, pansiyon, şantiye gibi toplu yerlerde kalanların gereksinim duyacağı temel ihtiyaçların karşılanmasında görevli olanlar istisna dahilindedir.

İş sağlığı ve güvenliği nedeniyle işyerlerinden ayrılmaları riskli olan çalışanlar istisna dahilindedir.

Servis hizmeti vermek üzere dışarıda olduklarını belgelemek şartı ile teknik servis çalışanları istisna dahilindedir.

Belediyelerin toplu taşıma, temizlik, katı atık, su ve kanalizasyon, ilaçlama, itfaiye ve mezarlık hizmetlerini yürütmek üzere hafta sonu çalışacak personelleri istisna dahilindedir.

Tarımsal üretimin devamlılığı için gerekli olan ekim-dikim, sulama-ilaçlama gibi faaliyetler kapsamında bölgesel özelliklere göre İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurullarınca izin verilen kişiler istisna dahilindedirler.

Madencilik, inşaat ve diğer büyük yatırım projelerinde kullanılmakta olan patlayıcıların imalat ve lojistiğinde çalışanlar istisna kapsamındadır.

• Sokağa çıkma kısıtlamasının istisnası kapsamında sayılan kişilerin yanında bulundurması gereken evraklar nelerdir?

Kolluk kuvveti tarafından yapılan denetimlerde istisna kapsamında olan kişilerin sokağa çıkmaktaki amacı, çalıştığı iş yerleri ve görevleri sorulmaktadır. Bu nedenle kişilerin çalıştıkları kurumun faaliyet alanlarını gösterir ticaret sicil gazetesi ilanı ile SGK dökümünü yanında bulundurması bu kişilere kolaylık sağlayacaktır. Ayrıca bazı sektörlerde tüm çalışanlar değil sadece bazı birimlerdeki görevliler istisna kapsamında sayılmıştır. Bu nedenle bu kişilerin ticaret sicil gazetesi ve çalıştığı işyerini gösteren SGK dökümü dışında, çalıştığı şirketin antetli kağıdına hazırlanmış, kaşe ve imza içeren görevlendirme yazısı bulundurması uygulamadaki tereddütleri ortadan kaldıracaktır.

• Sokağa çıkma kısıtlamasının ihlal edilmesinin yaptırımı nedir?

Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 282. maddesine göre Sokağa Çıkma Yasağını ihlal Edenlere 3.150TL idari para cezası uygulanmaktadır. Fiilin ayrıca suç olarak değerlendirilmesi durumunda Cumhuriyet Savcılığına kolluk tarafından ihbarda bulunulacaktır. Cumhuriyet Savcısı tarafından suç şüphesinin bulunması halinde Asliye Ceza Mahkemesi tarafından yapılacak yargılama neticesinde ihlalde bulunan kişiye iki aydan bir yıla kadar hapis cezası verilebilecektir.

• Sokağa çıkma kısıtlamasının başlamasından evvel ilgili kurumlardan seyahat izin belgesi alınmış olması sokağa çıkma kısıtlamasına istisna getirir mi?

Seyahat izin belgesi amacına uygun olarak kullanılması koşulu ile sokağa çıkma kısıtlamasının uygulandığı süre boyunca geçerliliğin devam ettirecektir. Bu belge ile seyahat edilmesi mümkündür.

Av. Emre Düzener