Türk Parası Kıymetİnİ Koruma Hakkındakİ 32 Sayılı Karara İlİşkİn Teblİğ’de Değİşİklİk

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkındaki 32 no.lu Karara ilişkin Tebliğ’de (2008-32/34 sayılı) 19.04.2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan ve aynı gün yürürlüğe giren 2022-32/66 sayılı Tebliğ ile değişiklik yapılmıştır.

21 Nisan 2022 tarihinde ise Hazine ve Maliye Bakanlığı, yapılan değişiklikler hakkında bir açıklama yayınlamıştır.

Döviz cinsinden kararlaştırılması mümkün olan sözleşmelerin ödeme yükümlülükleri nasıl gerçekleştirilmeli?

Tebliğ’e göre Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında yapacakları, taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılmaları mümkündü. Yeni yapılan değişiklik ile bu tip sözleşmelerin konusu olan ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yapılması ve kabul edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

Yapılan değişiklikler hakkında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Tebliğ’de bahsi geçen “menkul” ibaresi, gayrimenkul tanımına girmeyen her türlü mal ve eşyayı ifade etmektedir.

Türk Lirası ile ödeme zorunluluğu kamu sözleşmelerinde de geçerli mi?

Tebliğ’de kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu, döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası anlaşmaların ifası kapsamında gerçekleştirilecek olan projeler için, yükleniciler veya görevli şirketlerin üçüncü taraflarla yapacağı, gayrimenkul satış sözleşmeleri ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmelerde, sözleşme bedelinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılmasının mümkün olduğu söylenmişti. Bu sözleşmelere ilişkin ödeme yükümlülükleri de döviz cinsinden gerçekleştirilebileceği belirtilmişti.

Aynı şekilde, kamu kurum ve kuruluşlarının veya Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin kendilerinin taraf olduğu, gayrimenkul satış ve kiralama dışında kalan sözleşmelerde de sözleşme bedeli döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilirdi. Son değişiklik ile bu sözleşmelerden kaynaklanan ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden ifa edilebileceği de kabul edilmiştir.

Tebliğ’in yayınlandığı 19.04.2022 tarihinden önce akdedilen sözleşmelerin, düzenlenen faturaların ve kıymetli evrakın durumu ne olacak?

Türkiye’de yerleşik kişilerin 19.04.2022’den önce kendi aralarında yaptıkları menkul satış sözleşmelerinin ifası kapsamında yapılacak olan ödemelerin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartı aranmamaktadır.

Benzer şekilde, 19.04.2022’den önce düzenlenmiş faturaların da Türk parası cinsinden ödenmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Tebliğ’de bu konuda açık bir düzenleme olmamakla beraber, kanaatimizce 19.04.2022 tarihinden sonra düzenlenmiş olmakla beraber, 19.04.2022 tarihinden önce akdedilmiş bir sözleşmeye ilişkin olarak düzenlenen faturaların da Türk parası cinsinden ödenmesi zorunlu değildir.

19.04.2022 tarihinden önce düzenlenmiş ve dolaşıma girmiş olan kıymetli evraklara dayanan ödemelerin Türk Lirasıyla yapılması zorunluluğu da bulunmamaktadır.

Türk parası cinsinden yapılacak ödemelerde hangi tarihteki kur dikkate alınacaktır?
Bu konuda Tebliğ’de bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu sebeple, yürürlükte bulunan diğer mevzuat hükümleri dikkate alınarak, taraflar ayrıca kararlaştırmamışlarsa vade tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif satış kurunun esas alınması gerektiği sonucuna varılabilir.

Dövizle işlem yasağına uyulmamasının yaptırımı nedir?

Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun’da, bu Kanun hükümlerine aykırı hareket edenlerin idarî para cezası ile cezalandırılacağı kabul edilmiştir. 2022 yılı itibariyle, dövizle işlem yasağına uyulmaması halinde ilgili sözleşmenin her bir tarafına ayrı ayrı 14.200 TL ila 118.500 TL arası idari para cezası uygulanacaktır. Bu yasağa ikinci kez uyulmaması halinde ceza tutarları iki kat olarak düzenlenecektir.