TÜRKİYE MARKASININ GÜÇLENDİRİLMESİ ÇALIŞMALARININ TİCARİ HAYATA ETKİSİ

Türkiye’nin Otomobili Ortak Girişim Grubu tarafından üretilen, yerli üretim bir otomobilin tanıtıldığı törende Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dile getirdiği “Made in Turkey” ibaresinin “Made in Türkiye” olarak değiştirilmesi talebi ile uluslararası mecrada Türkiye markasını güçlendirme çalışmaları başlamıştır.

4 Aralık 2021 tarihinde yayımlanan, 2021/24 sayılı Cumhurbaşkanı Genelgesi ile diğer devletler ile uluslararası kurum ve kuruluşlarla resmi ilişkilerde olmak üzere, her türlü faaliyette “Türkiye” ibaresinin kullanılmasında gerekli hassasiyetin gösterileceği belirtilmiştir. Ayrıca, ilgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesinden sonra, Türkiye Cumhuriyeti tarafından uluslararası platformlarda “Turkey” ibaresi “Türkiye” olarak kullanılmaya başlanmıştır.

İletişim Başkanlığı, 13 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe giren Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Türkiye markasını güçlendirme çalışmaları kapsamında farkındalık oluşturma amaçlı “Hello Türkiye” kampanyası başlatmış ve “kamu kurum ve kuruluşları” için Türkiye Markasının Güçlendirilmesi Rehberi’ni yayımlamıştır. İlgili rehbere göre, tüm kamu kurum ve kuruluşları her türlü faaliyetlerinde “Türkiye” ibaresini kullanacaktır.

Birleşmiş Milletler, 01 Haziran 2022 tarihi ile Türkiye’nin talebi doğrultusunda, yabancı dildeki “Turkey” olan isminin “Türkiye” olarak değiştirilmesi talebini onaylayarak, yürürlüğe girdiğini duyurmuştur.

Ticari Şirketlerin unvanlarında “Turkey” kelimesinin yer alması uygun mudur?

Birleşmiş Milletler kararı ile “Turkey” ibaresinin “Türkiye” şeklinde kullanılmasının onaylanması ile gayri resmi bir geçiş süreci başlamıştır. Ancak, “Türkiye” ibaresinin kullanılması konusunda, devletlerce henüz birlik sağlanmadığından ticari hayatın işleyişine engel olmamak için henüz ticari şirketlere herhangi bir bildirim yapılmamış, ya da yaptırım uygulanmamıştır.

Ticaret Bakanlığı ile yapılan görüşmelerde, henüz geçiş sürecinde olunması ve bu konuda bir düzenleme söz konusu olmaması nedeniyle “Turkey” ibaresini taşıyan şirketlerin, ticari unvanlarını diledikleri şekilde kullanmaları konusunda serbest oldukları belirtilmiştir.

Öte yandan, geçmişte de olduğu gibi, “Türkiye” ibaresini unvanlarında kullanmak isteyen şirketler, Türk Ticaret Kanunu’nun 46. maddesinin 4. fıkrasında yer alan düzenleme gereği, “Türk”, “Türkiye” “Cumhuriyet” ve “Milli” unvanlarının kullanımı Cumhurbaşkanının iznine tabi olduğundan, alınacak izin ve Genel Kurul kararı ile sicile tescil edilerek bunu yapabilirler.

Ticari şirketlerin “Türkiye” ibaresini faaliyetlerinde kullanmaları zorunlu mu?

Ticari şirketlerin, gerek kurum içi ve kurum dışı platformlarında, gerekse elektronik platformlarda “Türkiye” ibaresinin kullanılması konusu bu yazının tarihi itibarıyla kendi takdirlerindedir. Şirketler dilerlerse yeni yapılacak sözleşmelerini, e-posta adreslerini, web sitelerini, kartvizitlerini, kurum içi ve kurum dışı yazışmalarını, antetlerini, sosyal medya isimlerini “Türkiye” ibaresi ile kullanabilirler ya da dilerlerse bu konuda kati bir düzenlemeyi bekleyebilirler.

İhracatta “Türkiye” ibaresinin kullanımı mecburi mi?

2021/24 sayılı genelgede ihracat alanında “Türkiye” ibaresi Türk milletinin kültür, medeniyet ve değerlerini en iyi şekilde temsil ve ifade etmektedir. Bu kapsamda ihraç ürünlerimizde “Made in Turkey” yerine “Made in Türkiye” ibaresi kullanılmaya başlanarak, ülkemizin uluslararası ticarette gururu olan ürünlerimiz “Türkiye” ibaresi ile tanıtılmış ve tüm dünya ile buluşturulmuştur.” şeklinde bir ifade yer almıştır.

İhracat İadesi İşlemlerine Yönelik Denetimlere Dair Genelgenin 6. Maddesinin 4. Fıkrası ihracat yapılan devletin lisanında, marka tescil denetimlerinde, ürün ambalajlarında “Made in Turkey” veya “Produce of Turkey” ya da Tescilli Türk Markası” ifadesine karşılık gelen ibarenin bulunması gerektiği, ihraç ürününün firma başvurusunda belirtilen bilgi ve belgelere uygun olduğunun tespiti halinde “Durum Tespit Tutanağı” düzenleneceği belirtilmiştir.

Ancak, ihracatçı firmalar, ellerinde “Made in Turkey” ya da “Produce of Turkey” etiketiyle basılı çok fazla ürün olması nedeniyle Bakanlık’tan bilgi talebinde bulunulmuşlardır. Ticaret Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü, firmaları mağdur etmemek için 16.12.2021 tarihli ve 70105197 sayılı yazısı ile “Made in Turkey” veya “Produce of Turkey” ibarelerinin 1 Mart 2022 tarihine kadar kabul edilmesini, bahse konu tarihten itibaren ise 2021/24 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi kapsamında işlem tesis edileceğinin İhracatçı Birlikleri aracılığıyla firmalarımıza bildirilmesinin yararlı olacağı” duyurusunu yapmıştır.

Ancak, söz konusu uygulamanın ticari hayata zarar vermesi ve uygulama birliği sağlanamaması nedeniyle, Ticaret Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü’nün 28.12.2021 tarihli ve 70458431 sayılı yazısında “ihracat iadesi işlemleri bağlamında “Durum Tespit Tutanağı” düzenlenmesi ve etiket kullanımına ilişkin olarak geçiş sürecinin ileri bir tarihe ertelenmesi ile mevcut, ”Turkey”, “Turkei”, “Turquie” vb. ibarelerin ikinci bir talimata kadar kabul edilmesi uygun görülmektedir.” şeklinde ikinci bir duyuru yapılmıştır. Bu çerçevede, ikinci bir düzenlemeye kadar, ihracat yapılan devletin talebine göre “Made in Turkey” ya da “Made in Türkiye” ibaresinin kullanımının serbest olduğu sonucuna varılabilir.